Cahilliğin iki türü | Hakkı Güleç Yazdı

Arapça “cehele” den gelen “bilmeyen” anlamı yüklenen cahil kelimesinin, İngilizce karşılığı ignorant, cehalet ise igrorance olarak ifade edilir.

Özellikle son on yılda her gün ikiye katlayan tüm dünya bilgisi yanında ne kadar bilirsek bilelim okyanusta damla bile olmayan toplam bilgilerimizin farkında olmamız bizi bilmediğini bilen insan, yani cahil olduğunu bilen haline getirir.

Bilge olmak, filozof veya düşünür olmakla cahil olmaktan yani bilememe halinden kurtulmak mümkün değilse ve herkes cahil isecahil olanlarında kategorize edilmesi gerektiği ortaya çıkar.

 Cahilliğin iki türünden bahsedebiliriz

1-“Ben bu konuda bilgi sahibi değilim” diyebilen, bilmediğini rahatlıkla ifade edebilen “kendisini bilen cahil”

2-Bilgisiz olmayı kendisine yediremeyen veya bilgisizliğinin farkında olamayan,her şeyi bildiğini sanan “her şeyi bilen cahil”

1-Kendisini Bilen Cahil

Sürekli okuyan, araştıran daha çok gözlemleyen, etkin dinleyebilen, anlamaya çalışan, öğrenmekten vaz geçmeyen, gelişim, değişim içinde olan ve kendilerini güncelleyenlerdir.

Kendini bilen cahillere örnek olan ve tarihe mal olmuş filozof, yazar ve bilge kişilerden bahsedebiliriz.

*Yazar, şair ve filozof unvanları olanVoltair’in 74 yaşındayken yaşamının son 10 yılını yazdığı “Cahil Filozof”kitabında kendisini, düşüncelerini sorguladığını ve arayış içinde olduğunu belirtereksonsuzluğun ötesi, ölüm gibi konularda kendi cahilliğini 56 maddede akıcı bir dille yazmıştır.

*“Aldığım eğitim sadece şaşkınlığımı daha da körüklemeye yarıyor ve ne kadar cahil olduğumu fark etmemi sağlıyor.“Deskartes.

*“Bildiğim bir şey vardır o da hiçbir şey bilmediğimdir” Sokrates

Bu üç filozof ve benzerlerinin ortaya koyduğu ana fikir “her ne kadar bilge, aydın, entelektüel, filozof ya da felsefeci olsak da bilemeyen olmaktan, yani cahil olmaktan ömür boyukurtulamayacağımızın farkında olmak gerekir” fikridir.

İnsanlık tarihinde en büyük değişim, gelişim ve aydınlanmaya neden olanlar kendini bilen cahil olduklarının farkında olanlardır.Onlar faydalı olmayı, dayanışmayı ve paylaşmayı önemseyen, çoğunlukla egosu güçlü kişilerdir.

2-Her Şeyi Bilen Cahil

“Cehalet mutluluktur” “cahil cesareti” gibi sözlerle dile gelen nitelikleri olanlar, onlar her şeyi bilen,kendini bilmeyen cahillerdir.

Esas tehlike,her şeyi bilen yani bildiğini sanan cahil insanların oluşturduğu cehalet ortamıdır.

Cehaletin en büyük tehlike olduğunu yaşayarak deneyimleyen Gazi Mustafa Kemal Atatürk “cehalet yenilmesi gereken en büyük düşmandır” demiştir.

Celal Şengör “cahil kalmayı seçen bir halk, aklın egemenliğinden uzaklaşır ve aklın kontrolünü gerektirmeyen ilkel duygulara teslim olur” der

Bir insanın kendisini bilen olmasında üniversite mezunu olmalarının olumlu bir etkisi olsa da bir belirleyiciliği yoktur.

Yani okumuş ama her şeyi bilen cahil olanlar yanında üniversite öğrenimi veya yeterli öğrenim görmemiş ama kendini bilen cahilden de bahsedebiliriz.

Her şeyi bilen cahil, kendisine yabancılaşırken insancıl olması medenileşmesi zorlaşır; bu insanların hayali düşmanları çoktur.

Onlar şiddete eğilimlidirler. Uğruna savaştığı kavgalardan veya tartışmalardan galip ayrılmak onlar için onur meselesidir.

Her şeyi bildiğine inanan cahiller bir araya gelince daha tehlikeli olurlar. Bu nedenle onlar toplum içinde en zehirli kişilerdir.

Gustav Le Bon “Kitleler Psikolojisi” kitabında

 “Kitleler hiçbir zaman gerçeğe susamamıştır. Hoşlarına gitmeyen açık gerçekler karşısında, eğer kendilerini cezbedersesahte olanı ilahlaştırarak gerçeklere yüz çevirmeyi daha uygun bulurlar. Kitleleri hayallere çekmeyi başaranlar onlara hakim olurlar…” “…Budala cahil ve kıskanç kişiler kitle içindeyken önemsiz ve güçsüz oldukları duygusundan kurtulup uçsuz bucaksız bir güvene kavuşurlar….”

Her şeyi bilen cahil, yeri geldiğinde mutluluğa bile düşmandır. Gülmek ve eğlenmek onlar için gereksizdir.

Onlar çoğunlukla sert bakışları etrafa ayar veren halleri, çıkarcı ilkel yapıları, hayatı ak ve kara, dost ve düşman, benden ve benden olmayan biçiminde bakış açıları, dogmatik ideolojileri, kin ve nefret içerikli sloganları  onları tanımlar.

Bu nedenle otorite hayranı bu kişilerin ruhsal, duygusal, zihinsel ve sosyal olarak iyi olmaları zordur. Ahlaken sorunlu davranışlar sergilemeyi meşru görecek şekilde programlanmışlardır. Onlar otoriteye hayran oldukları kadar güçsüzden nefret ederler. Şiddet anında aldıkları hazdan dolayı, şiddet bağımlısı olma eğilimleri vardır.