Derin çalışma, pozitif psikoloji ve akış

1982 doğumlu Cal Newport, Georgetown Üniversitesinde bilgisayar bilimi doçenti ve altı kişisel gelişim kitabının yazarıdır.  Cal Newport ayrıca akademik ve kariyer başarısı üzerine odaklanan StudyHacks bloğunu yazmaktadır.

Derin çalışma nedir?

Carl Newport, “Dikkatin dağılmadığı ve tam konsantrasyonun sağlandığı anlar, zihinsel yeteneklerin son sınırına kadar kullanılmasıyla gerçekleşen profesyonel çalışma derin çalışmadır” der.

Üzerinden yüzlerce yıl geçse de dünyada unutulmayan eserler listesine giren kitaplar, bestelenen müzikler, şiirler, sanatsal ürünler, sporda kırılan rekorlar, patentli buluşların anı olan “aha anı” dediğimiz en üretken anlar, hep derin çalışma sayesindedir.

Derin çalışma süresince bedensel, ruhsal ve zihinsel konsantrasyonun sağlanması uzun süreli üzerinde çalışılmış olması gerekiyor.

Derin çalışmanın zıttı ise yüzeysel çalışmadır. 

Yani üzerinde çalıştığın işe kendini fazla vermeden ortalama bir konsantrasyon ya da kısmen dağınık bir zihin ile çoğunluk insan yüzeysel çalışma içerisindedir. Sanal ortamda insanlar her gün sıradan ilgilenmeler ve konunun derinliğini tam kavramadan yüzeysel bilgilenmeler içindedirler.

Sorgulanmayan, araştırılmayan ve üzerinde sistematik düşünme yapılmayan bilgiler yüzeysel çalışma ile edinilirler. Yüzeysel çalışma derinlik kazandırmaz. 

Bazen kitap okurken içimizden geçen farklı düşünceler nedeniyle okuduğumuz kısımla ilgili hiçbir şeyi anlamadığımızın bile farkına varmadan robotik bir okuma içinde oluruz.

Derin çalışmak, derin okumak gerektirir. Yani okuduğumuz konuya tam odaklanma gerektirir. Okuma anında dış dünyadan ve kendimizden uzaklaşmamız gerekir.

Pozitif psikoloji ve akış

Macar Psikolog MihalyCsikszentmihaly’e göre akış, motivasyonun tamamen bir noktada toplanmış olmasıdır.

Akış, kişinin yapıyor olduğu şeye tamamen dikkatini vermesi ile oluşan bir durumdur.

Macar Psikolog, akış kavramını tanımlarken ve özellikle üzerinde çalıştığı bir işi yapma anında kendini tümüyle ona kaptıran adeta yemeden, içmeden ve uykudan kesilen sanatçıların halini gözlemlerken fark etmiş ve böyle bir isim koymaya karar vermiş.

Akış anı, sevinç anıdır!

Kişi akış anında kendi duyguları da dahil olmak üzere hiçbir şeyden etkilenmeden, üzerinde çalıştığı konuya yoğun biçimde odaklandığı anlarda kendinden geçer, dünyadan sıyrılır ve sevinç hisseder. 

Bu sevinç anı aslında kaygıların, pişmanlıkların, iç ve dış etkilerden dolayı yaşanan olumsuz duygulardan sıyrılma anıdır; öğrenme anıdır. Öğrenme ve eser üretme ise mutluluk nedenidir.

Ayrıca akış anı olsun ya da olmasın hayatın her anında öğrendikçe yetkinleştiğini hisseden insanlar, öğrenme mutluluğu içine girerler.  

Derin çalışma, mutlu olmak için yapılmaz!

Mutluluk peşinde koşmayan ancak öğrenme ve üretme sonucunda oluşan mutluluk “doğal mutluluk” tur. 

Mutluluk arayışı içinde olmak ise mutsuzluk nedenidir. 

Derin çalışma içine giren insanların amacı mutlu olmak değildir; ancak alınan sonuç ve öğrendikleri onları doğal olarak mutlu eder. 

Derin çalışma ile sağlanan akışa kendimizi nasıl kaptıracağız?

İlk önce gerekli olan çalışma mekanımızın, çalışma ortamımızın çalışmaya uygun olmasıdır.

“Nasıl bir mekan?” sorusu kişiye göre değişir. Tarih boyunca en önemli eserlerini üretenlerin birbirinden oldukça farklı mekanlarda yoğunlaşabildiklerini görüyoruz.

Mekanın nasıl olacağı kişiye göre değişir.

Evinizin bir odası, konsantre olabildiğiniz çalışma odanız, dış etkilerin olmadığı yerler, size göre iyi bir derin çalışma mekanı olabilir.

Derin çalışma için ne kadar zaman ayrılmalıdır?

Konuyla ilgili detaylı araştırmalar, derin çalışmaya yeni başlayanların en fazla günde bir saat çalışabildiklerini, oldukça ustalaşanların ise en fazla dört saat civarında konsantrasyonunu bozmadan derin çalışabildiklerini göstermiştir.

Unutmayalım ki zorlanma olmadan, değişim olmaz. 

Değişim çaba gerektirir, irade gerektirir, sistemli çalışma gerektirir. 

Kimler derin çalışma içine girebilir?

Sağlıklı insan zihinsel, ruhsal, bedensel ve sosyal yönden sağlıklı olan insandır. Ancak bedensel engelli olmak, sağlıksız olmak demek değildir. Bir kişi görme engelli, işitme ve hareket engelli olduğu halde derin çalışma içerisine girebilir; kendi ilgi alanında kitaplar yazabilir ve dünya çapında başarılı eserler üretebilir.

Ve hafif derece otistik olanların takıntılı halleri, uzun süreli bir konuya odaklanabilme ve derin çalışma için bir avantajdır. Ayrıca bilinmelidir ki, mantığın, muhakemenin ve matematiksel düşünmenin gerçekleştiği beynin sol kısmı kadınlara göre erkeklerde daha güçlüdür. Bu anlamda erkek beyni için “pre otistik beyin” diye tanımlanır. 

Gerçek olanla, hayal olanı ayırt etme sorunlu ve hafif derecede şizofren olanların özellikle sanat alanında ne kadar üretken olabildiklerini hep gözlemleriz.

Derin çalışma kuralları nelerdir?

İşitsel görsel

Kimi insan “çalışma müzikleri” ile çok daha iyi odaklanırken, kimimiz en ufak bir sesten olumsuz etkilenebiliriz. Kimimiz doğa ile iç içe iken, kimimiz ise kapalı mekanlarda daha verimli çalışabilir.

İmkanı olan en lüks otel odasında en verimli anına erişebilirken, kimisi ne kadar imkanı olsa da hiçbir konforun olmadığı bir dağ ya da köy evinde çok daha verimli bir derin çalışma içine girebilir.

Ancak herkes için dikkat dağıtıcı olan cep telefonları, TV, internet sınırlaması ve bir kullanım disiplini gereklidir. 

Derin çalışmaya başlamak için motivasyon kaynağı gerektirebilir.

Motivasyon kaynakları da tıpkı bir mekan gibi, zaman gibi kişiye göre değişebilir. Kendimize göre oluşturacağımız motivasyon kaynakları olarak telkin cümlelerimiz ve bazı ritüeller faydalı olur.

Çalışmaya başlamadan önce diyafram nefesi almak, hafif egzersizler yapmak, çalışma ortamının düzenlenmesi, bir duş almamız, çalışma öncesi kısa bir dinlenme süresi, bir yürüyüş ve çalışmaya başlamadan önce kendimize bir kahve yapmamız, kendimiz için geliştirdiğimiz ritüellerimiz olabilir. Tüm bu kaynakların olumlu etkisi olacaktır.

Duygusal stresten arınmış, sakin, rahat ve yavaş olmak, huzurlu olmak önemlidir. 

Derin çalışma öncesi, düşüncelerden arınma, olumlu duruş, olumlu sözler ve konuyla ilgili çalışma öncesi o ana kadar olan bilgilerin akla getirilmesi, üzerinde düşünülmesi, toparlanma süresi, telkin süresi motivasyon sağlayacaktır.

 Başarılı olamama kaygısı tamamen yok olurken “sonuç ne olursa olsun çalışma sürecinin verimli olması için elimden gelenin en iyisini yapma çabası içinde olacağım” demek daha faydalı olacaktır.

Belirsizlik taşıdığından kaygı nedeni olabilecek sonuca değil, elimizde olan sürece odaklanmak verim sağlayacaktır.

Derin çalışma için kendimize uygun mekan, zaman, çalışma ortamının düzenlenmesi ve tetikleyen, motive eden ritüellerden bahsettim.

 Derin çalışmanın anlamının ve gereğinin anlaşılması önemlidir. 

Derin çalışmaya ne gerek vardır?

Derin çalışma insanın insan olma niteliğinin en üst seviyede gerçekleşmesidir.

Teknoloji, bilim, sanat ve spor alanında elde edilen başarılı sonuçların arkasında derin çalışma vardır.

Derin çalışma sayesinde var olan potansiyellerimizi en üst seviyede gerçekleştirebilirken, hem kendimize hem insanlığa faydalı olabiliriz. 

Derin çalışma, hayatımıza anlam katacak ve bizi yüceltecektir!

En son araştırmalara göre 44 binyıl öncesinden günümüze kadar gelen mağara duvarlarına çoğunlukla av hayvan resimlerini yapanlar, el izlerini bir imza olarak bıraktılar.

Bu el izi, onların dünyaya attıkları imzalarıdır.

Hayatımızı daha anlamı hale getiren ve bizi mutlu eden derin çalışmalarınız sayesinde üretilen eserler, hayata attığımız bir imza olarak hep kalacak ve bizi yaşatmaya devam edecektir.

Derin çalışma anlarımız, akış içine girdiğimiz, sevinç duyduğumuz ve yüceldiğimiz anlardır. Derin çalışma ürünü eserlerimiz, bu dünyaya attığımız imzamızdır.

HAKKI GÜLEÇ’İN DİĞER YAZILARINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN